Բլոգ

Պսորիազը քրոնիկ մաշկային հիվանդություն է, որը կարող է ազդել մարդու կյանքի որակի վրա, սակայն ժամանակին հայտնաբերմամբ և ճիշտ բուժմամբ հնարավոր է վերահսկել հիվանդության ընթացքը։ Այս հոդվածում կպատասխանենք պացիենտների ամենահաճախ տրվող հարցերին։Ի՞նչ է պսորիազըՊսորիազը (psoriasis) քրոնիկ բորբոքային հիվանդություն է, որը հիմնականում ախտահարում է մաշկը, սակայն որոշ դեպքերում կարող են նաև ներգրավվել եղունգներն ու հոդերը։ Այն բնորոշվում է մաշկի վրա առաջացող կարմիր, թեփոտվող օջախներով: Պսորիազի ամենատարածված ձևը վահանիկային պսորիազն է, սակայն կան նաև այլ տեսակներ ինչպես օրինակ՝ կաթիլային, պուստուլյար, էրիթրոդերմիկ պսորիազ։ Պսորիազը ժառանգական է՞Այո, պսորիազը ունի ժառանգական նախատրամադրվածություն։ Եթե ծնողներից մեկը հիվանդ է, ապա երեխան կարող է ունենալ հիվանդանալու ավելի բարձր ռիսկ ։ Սակայն դա չի նշանակում, որ բոլոր ժառանգները պարտադիր կունենան պսորիազ։ Արդյո՞ք պսորիազը վարակիչ էՈ՛չ։ Պսորիազը վարակիչ չէ։ Այն չի փոխանցվում շփումով, գրկախառնությամբ կամ նույն անձնական իրերը օգտագործելով։ Հիվանդը շրջապատի համար բացարձակ անվտանգ է։ Այս մասին շատ կարևոր է իրազեկել նաև շրջապատի մարդկանց, քանի որ պսորիազով մարդիկ հաճախ կարող են հանդիպել անհարկի սոցիալական մեկուսացման։ Պսորիազը վերջնականապես բուժվու՞մ է Պսորիազը դեռևս չունի վերջնական բուժում, բայց այն լիովին կառավարելի է։ Կան ժամանակակից դեղամիջոցներ, որոնք թույլ են տալիս լիարժեք վերահսկել հիվանդությունը։ Սրացումները կարելի է կառավարել դեղորայքային բուժման, ֆոտոթերապիայի և մաշկի ճիշտ խնամքի միջոցով: Ինչպե՞ս է իրականացվում պսորիազի բուժումը Պսորիազի բուժումը ընտրվում է ըստ հիվանդության տեսակի, ծանրության և տարածվածության։ Բուժման հիմնական տարբերակներն են են՝ •Տեղային միջոցներ – կրեմներ, քսուքներ •ֆոտոթերապիա •Համակարգային բուժում – հաբեր կամ ներարկումներ Ի՞նչ կարող է անել բուժառուն ինքնուրույն •Խուսափել մաշկի վնասումից •Օգտագործել խոնավացնող կրեմներ ամեն օր •Խուսափել սթրեսից և գերհոգնածությունից •Վերահսկել քաշը, վարել առողջ ապրելակերպ Պսորիազը կարող է լինել հոգեբանական և ֆիզիկական բեռ, սակայն այն հնարավոր է վերահսկել՝ ճիշտ բուժմամբ և խնամքով։ Կարևոր է հիշել, որ լիարժեք կյանք վարելը լիովին հնարավոր է։

Հոդերում տարիքային փոփոխությունները բնական պրոցես են, պայմանավորված աճառային հյուսվածքի հյուծմամբ, սակայն ռիսկի գործոնների առկայության դեպքում աճառի մաշվածությունը արագ է ընթանում՝ բերելով հիվանդի մոտ գանգատների առաջացման։ Այդպիսի հիվանդությունը կոչվում է դեֆորմացնող օստեոարթրիտ, որը բերում է տարբեր հոդերում ցավի, շարժումների սահմանափակման, չափավոր այտուցի զարգացման։Հոդերում դիտվում են հետևյալ փոփոխությունները՝ 1․հոդախոռոչում նվազում է սինովիալ հեղուկի քանակը, որի արդյունքում մեծանում է հոդամակերեսների շփումը և դա վնասում է աճառը, 2․հոդաճառների նորմալ կառուցվածքը փոփոխվում է , դառնում են ավելի փխրուն, որի արդյունքում վնասվում և բորբոքվում են, 3․դիտվում է կոլլագենային թելերի քանակի նվազում։ Վերջինս կարևոր է հոդաճառների ամրության և առաձգականության համար։ 4․գերծանրաբեռնվածությունը կամ հակառակը, նստակյաց կենսակեպը, կարող են բերել աճառների վաղաժամ հյուծման։ 8 եղանակ հոդերի առողջությունը պահպանելու համար 40-ից հետո՝ 1․ֆիզիկական ակտիվություն առանց մկանների գերլարվածության։ Բերում է հոդերում արյան շրջանառության լավացման, ծանրաբեռնվածության նվազեցման։ Օրինակ՝ լող, արագ քայլք, յոգա։ 2․Ճիշտ սննդամթերքի ընտրություն, որոնք հարուստ են սպիտակուցներով, վիտամին Դ-ով, մագնեզիումով, կալցիումով։ 3․Առատ հեղուկներ։ Ջրի պակասի ժամանակ աճառները ստանում են անբավարար նյութեր, որը բերում է աճառի հյուծման։Նախընտրելի է օրական 7-8 բաժակ ջուր խմել, ընդ որում շատ կարևոր է հենց մաքուր ջրի օգտագործումը։ Բացառել կոֆեինի, ալկոհոլի օգտագործումը, որոնք նույնպես վնասում են աճառները։ 4․Քաշի հսկողություն։ Հավելյալ քաշից, ճարպակալումից տուժում են հատկապես ծնկան հոդերը։ Նպատակահարմար է տարին 1 անգամ ստուգել խոլեստերինային պրոֆիլը, որոնց շեղման դեպքում սահմանափակել սննդակարգում կենդանական ճարպերը։ 5․Ռևմատոլոգի խորհրդատվություն։ Հոդացավերի և շարժումների սահմանափակման ժամանակ դիմել բժշկի, ով կնշանակի կոմպլեքս բուժում։ 6․Պահպանել ողնաշարը։ Շատ կարևոր է ճիշտ կեցվածքը, քանի որ կեցվածքի խանգարման ժամանակ մեծանում է ծայրամասային հոդերի վրա ծանրաբեռնվածությունը, հատկապես ծնկան հոդերի։ Լողը իդեալական միջոց է հաևողնաշարային մկանների զարգացման համար, որոնք ֆիքսում են և զարգացնում ճիշտ կեցվածք։ 7․Ճիշտ հանգիստ։ Հոդերին անհրաժեշտ է հանգիստ։ Նախընտրելի է օգտագործել օրթոպեդիկ ճիշտ նեքնակներ և բարձ։ 8․Աճառ վերականգնող պրեպարատներ՝ խոնդրոպրոտեկտորների օգտագործում։ Այս պրեպարատները պետք է նշանակվի բժշկի ցուցումներով։ Այն իր մեջ ներառում է աճառի կոմպոնենտներ՝ գլյուկոզ ամին և խոնդրոիտին սուլֆատ, որոշ դեպքերում հիալուրոնաթթու։ Վերջինս խթանում է աճառի կոմպոնենտների սինթեզին։ Այս պրեպարատները առկա են և հաբային, և ներարկման տարբերակով։ Խոնդրոպրոտեկտորների ճիշտ ընտրությունը կախված է դեֆորմացնող օստեոարթրիտի ախտահարվածության աստիճանից, որը ուղիղ համեմատական է խոնդրոպրոտեկտորների էֆեկտիվության նվազման հետ։ ՈՒստի շատ կարևոր է դեֆորմացնող օստեոարթրոզի վաղ հայտնաբերումը և բուժումը։

Գաստրիտը ստամոքսի լորձաթաղանթի բորբոքումն է: Տարբերում ենք սուր և քրոնիկ: Սուր գաստրիտի պատճառը կարող է հանդիսանալ ստամոքսի լորձաթաղանթի բորբոքային պրոցեսի զարգացման հետ,որը տարբեր աստիճանի արտահայտվածություն կարող է ունենալ սկսած մակերեսայինից մինչև խոր նեկրոտիկ փոփոխություններ:Գաստրիտի ախտանշանները՝ •Որովայնի շրջանի ցավ •Սրտխառնոց •Փսխում •Ախորժակի կորուստ •Այրոցներ Գաստրիտի բարդությունները ներառում են՝ •Արյունահոսություն •Ստամոքսի խոցեր •ՔազցկեղԳաստրիտի պատճառները՝ •Հելիկոբակտեր պիլորի •Ստրեսը •Ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղամիջոցների օգտագործումը •Ոչ ճիշտ սնվելը •Ալկոհոլը •Ծխելը •Կրոնի հիվանդությունը •Ախտորոշումը Երբեմն ախտորոշումը կարող է իրականանալ հիվանդի ախտանիշների նկարագրության հիման վրա: •Հելիկոբակտերի պիլորիի առկայություն •Էնդոսկոպիա •Ստամոքսի բիոպսիա •Ռենգեն ճառագայթային հետազոտություն •Կղանքի նմուշ Քրոնիկ գաստրիտ Քրոնիկ գաստրիտը զարգանում է ստամոքսի լորձաթաղանթի վրա անբարենպաստ գործոնների երկարատև ազդեցությունից` սնման անկանոն ռեժիմ , սպիտակուցներով սիստեմատիկ գերսնվելուց, չոր կամ անորակ սննդի,կոշտ կամ կծու կերակուրների օգտագործումից,չափազանց տաք և սառը սնունդ ընդունելուց, որոշ դեղորայքների երկարատև ընդունումից: Քրոնիկ գաստրիտը կարող է տևել երկար ժամանակ նույնիսկ առանց ախտանիշների: Չբուժվելու դեպքում գաստրիտը կարող է հագեցնել ստամոքսի խոցի և արյունահոսության: Հազվադեպ , քրոնիկ գաստրիտի որոշ ձևեր կարող են մեծացնել ստամոքսի քազցկեղի ռիսկը,հատկապես ետե ունենում են ստամոքսի լորձաթաղանթի ծանր հյուծում և լորձաթաղանթի բջիջների փոփոխություններ<<մուտացիաներ>>: Գաստրիտի բուժման համար օգտագործվող դեղամիջոցները ներառում են հետևյալը` •Հելիկոբակտեր պիլորին ոչնչացնող հակաբիոտիկներ •Թթվի արտադրությունն արգելակող և լավացմանը նպաստող դեղամիջոցներ •Ստամոքսի թթուն չեզոքացնող դեղամիջոցներ<<անտացիդներ>> Ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղամիջոցների կամ ալկոհոլի հետևանքով առաջացած սուր գաստրիտը կարող է թեթևանալ` դադարեցնելով դրանց օգտագործումը:Գաստրիտի առաջին նշանների դեպքում հարկավոր է անհապաղ դիմել բժշկի՝ լուրջ բարդություններից խուսափելու համար։

Ի սկզբանե «հակածերացում» (anti-ageing) տերմինը ծագել է կոսմետոլոգիայում և հասկացվում էր բացառապես կոսմետիկ մոտեցումը, որն ուղղված էր արտաքին տեսքի բարելավմանը։ Այնուամենայնիվ, այսօր, կյանքի տևողության բարձրացման և մարդկանց պոպուլյացիայի «հասունացման» դարաշրջանում, ժամանակն է ավելի լայն մեկնաբանել «հակածերացում» հասկացությունը և «դուրս գալ» դեմքի դիմակների, քսուքների և «գեղեցկության ներարկումների» նոր տեխնոլոգիաներից: Գլոբալ իմաստով հակածերացումը ո´չ «արտաքին կոսմետիկ վերանորոգում» է, ո´չ էլ «երիտասարդացում» (ինչը բացարձակապես հնարավոր չէ), այլ կյանքի բոլոր ոլորտների ռազմավարական պլանավորում` սնունդ, ֆիզիկական և մտավոր գործունեություն, վերարտադրողական վարք, աշխատանքային ռեժիմ և շնչառություն, քուն և մարմնամարզություն, որը պետք է սկսվի նախականխարգելիչ փուլից: Երկարակեցություն ապահովելու համար անհրաժեշտ է կենսակերպի փոփոխություն, որն իսկապես թույլ է տալիս հետաձգել ծերությունը և կանխել տարիքի հետ կապված հիվանդությունները` •մարմնի նորմալ քաշի պահպանում •ֆիզիկական ակտիվության պահպանում •բալանսավորված սննդակարգ և ջուր խմելու ռեժիմ •աշխատանքի և հանգստի ռեժիմի օպտիմալացում, 8 ժամյա քուն •կոգնիտիվ ֆունկցիաների պահպանում` մտավոր ակտիվություն, խաչբառերի լուծում, օտար լեզուների ուսուցում, ընթերցանություն •զարգացման հեռանկարների, հոբբիների, «կյանքի աշխատանքի» որոշում •վատ սովորություններից ազատում •պարբերաբար հետազոտում

Համակարգչային տեսողական համախտանիշը ախտանիշների խումբ է, որն առաջանում է համակարգչի առաջ երկար աշխատանքի արդյունքում։ Սկզբնական շրջանում այն դրսևորվում է աչքերի դյուրհոգնելիությամբ, կոպերի ծանրությամբ, հաճախ թարթելով։ Երբեմն կարող է առաջանալ ավազի հատիկի զգացողություն կամ տեսողության մշուշոտում։ Ժամանակին որևէ միջոցառում չձեռնարկելուց, վիճակը կարող է վատթարանալ։ Կարող է զարգանալ գերլուսազգայունություն, արցունքահոսություն և այլ երևույթներ, որոնք խաթարում են տեսողական օրգանի բնականոն աշխատանքը։ Որոշ դեպքերում համակարգչային տեսողական սինդրոմը դրսևորվում է գլխի շրջանում ցավերով, վզի, ուսերի, մեջքի դիսկոմֆորտով, աչքերի շարժման ժամանակ տհաճ զգացողություններով։ Տեսողության խանգարումները, որոնք կարող են առաջանալ համակարգչային տեսողական համախտանիշի ժամանակ, որպես կանոն չեն հանգեցնում աչքերի լուրջ հիվանդությունների, բայց զգալիորեն վատացնում են կյանքի որակը։ Դրանից խուսափելու նպատակով, պետք է կարգավորել աչքերի ծանրաբեռնվածությունը համակարգչի առաջ, ինչպես նաև ընտրել համապատասխան ակնոց ու կոնտակտային ոսպնյակներ։ Համակարգչային տեսողական համախտանիշի զարգացման պատճառները Համախտանիշի զարգացումը կապված չէ մոնիտորի ճառագայթման հետ։ Խնդրի էությունը թաքնված է աչքի պատկերի էկրանից ընկալման մեջ։ Օրինակ գրքի մեջ պատկերը չի լուսարձակում ինքնուրույն, չի թրթռում, ուստի աչքերին կարդալուց առանձնապես ավելորդ ջանքեր պետք չեն։ Իսկ ահա համակարգչով աշխատելուց, պատկերը լուսավորված է և կազմվում է բազում մանր կետիկների՝ պիքսելների ամբողջությունից, որոնք անընդհատ թրթռում են։ Անգամ եթե այդ թրթռոցը վիզուալ նկատելի չէ, այնուամենայնիվ աչքերը էկրանին նայելուց ավելի շատ են լարվում, քան գրքին կամ ամսագրին կարդալուց։ Համակարգչային տեսողական համախտանիշը հաճախ կարող է զարգանալ հետևյալ դեպքերում՝•Աշխատասենյակի սխալ կազմակերպում՝ մոնիտորի նորմայից մեծ կամ փոքր հեռավորություն, էկրանի բարձր պայծառությունը, հայացքը անընդհատ մոնիտորից դեպի թղթեր ու հակառակը փոխելու անհրաժեշտությունը և այլն։ •Երկար ու անդադար աշխատանքը համակարգչի դիմաց՝ երբ մենք նայում ենք մոնիտորին, անգիտակցաբար ավելի քիչ ենք թարթում և հետևաբար աչքերն ավելի քիչ են խոնավանում, ինչն իր հերթին հանգեցնում է արցունքային շերտի որակի խախտմանը։ Այդպիսով տուժում են արցունքի պաշտպանիչ ու օծող գործառույթները, ինչը նպաստում է չոր աչքի համախտանիշի զարգացմանը, որն ուղեկցվում է ծակոցի, մրմռոցի, դիսկոմֆորտի առաջացման գրասենյակային աշխատողների գրեթե 50%-ի մոտ։ •Մոնիտորի բլիկերի առկայությունը՝ լույսի ցանկացած աղբյուր, ընկնելով էկրանի վրա, շատացնում է աչքերի լարվածությունը։

Բակտերիալ վագինոզը հեշտոցի տարածված վարակ է, որը ազդում է վերարտադրողական տարիքի կանանց մոտ 23-25%-ի վրա: Այն զարգանում է, երբ խախտվում է հեշտոցի մանրէների բնական հավասարակշռությունը: Սովորաբար, հեշտոցը պաշտպանված է Դոդերլեյնի ցուպիկներիով, որոնք պահպանում են թթվային միջավայր: Երբ այս օգտակար մանրէները նվազում են, վնասակար միկրոօրգանիզմները, ինչպիսիք են Gardnerella spp., Prevotella spp. և այլ անաէրոբ մանրէներ, կարող են բազմանալ՝ հանգեցնելով բակտերիալ վագինոզի: Բակտերիալ վագինոզով կանայք կարող են նկատել անսովոր հեշտոցային արտադրություն, ձկան հոտ, քոր կամ գրգռվածություն, չնայած որոշները կարող են ընդհանրապես ախտանիշներ չունենալ: Բակտերիալ վագինոզի պատճառները Բակտերիալ վագինոզը կարող է առաջանալ մի քանի գործոններով, այդ թվում՝ 1.Հիգիենայի կանոնների խախտում. Չափից շատ լվացումը, կոշտ օճառների օգտագործումը կամ հեշտոցային լվացումը կարող են խախտել բնական հավասարակշռությունը: 2.Քրոնիկ աղիքային հիվանդություններ. հաճախակի մարսողական խնդիրները կարող են ազդել հեշտոցի միկրոբիոմի վրա: 3.Նախկինում բորբոքային հիվանդություններ – Միզուղիների կամ վերարտադրողական համակարգի անցյալում վարակները կարող են այս հատվածն ավելի խոցելի դարձնել։ 4.Իմունիտետի նվազում – Թուլացած իմունային համակարգը կարող է նվազեցնել օրգանիզմի վնասակար մանրէների դեմ պայքարելու ունակությունը։ 5.Հեշտոցի լորձաթաղանթի ատրոֆիա – Հաճախ հանդիպում է դաշտանադադարի շրջանում գտնվող կանանց մոտ, սա կարող է նվազեցնել բնական պաշտպանությունը։ 6.Հորմոնալ խանգարումներ – Հորմոնալ անհավասարակշռությունը կարող է փոխել հեշտոցի pH-ը և մեծացնել բակտերիալ վագինոզի նկատմամբ զգայունությունը։ Բակտերիալ վագինոզի բուժում Բակտերիալ վագինոզը բուժելի է։ Սեռական զուգընկերոջ բուժումը որոշվում է յուրաքանչյուր դեպքի համար առանձին։ Չնայած բակտերիալ վագինոզը ավանդական սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակ չէ, սեռական ակտիվությունը կարող է ազդել հեշտոցի միկրոֆլորայի վրա, հատկապես կրկնվող դեպքերում։ Բակտերիալ վագինոզը կանխելու համար կարևոր է խուսափել այն գործողություններից, որոնք խանգարում են հեշտոցային միջավայրին։ Գինեկոլոգի մոտ պարբերաբար այցելությունները կարևոր են հեշտոցի առողջության վաղ հայտնաբերման և արդյունավետ կառավարման համար։

Թոքաբորբերը տարբեր էթիոլոգիայով,պաթոգենեզով,մորֆոլոգիական պատկերով և կլինիկական արտահայտություններով թոքերի սուր ինֆեկցիոն (հիմնականում բակտերիալ) հիվանդությունների խումբ են,որոնք բնորոշվում են թոքերի ռեսպիրատոր հատվածների ախտահարմամբ և ալվեոլներում պարտադիր բորբոքային էքսուդատի առաջացումով:Թոքաբորբերի այս բնորոշման մեջ ընդգծվում է ալվեոլների էքսուդատիվ,բորբոքային ախտահարման ինֆեկցիոն ծագումը,որը զարգանում է ի պատասխան թոքային պարենխիմայում միկրոօրգանիզմների ներդրման և պրոլիֆերացիայի:Ի տարբերություն վերջինիս,ալվեոլների ոչ վարակային ծագման բորբոքային ախտահարումները,որոնք առաջանում են իմուն և ալերգիկ պրոցեսների կամ թոքային պարենքիմայի ֆիզիկական և քիմիական ախտահարման արդյունքում,ընդունված է անվանել պնևմոնիտներ:ԹՈՔԱԲՈՐԲԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄ 1.Արտահիվանդանոցային թոքաբորբեր 2.Ներհիվանդանոցային թոքաբորբեր 3.Ասպիրացիոն թոքաբորբեր 4.Թոքաբորբ իմունոդեֆիցիտային վիճակներ ունեցող հիվանդների շրջանում: Արտահիվանդանոցային թոքաբորբերի ախտանիշներն են՝ 1.տենդ 2.հազ խորխարտադրությամբ կամ առանց 3.ցավ կրցքավանդակում պլևրիտիկ բնույթի 4.հևոց 5.ընդհանուր ինտոքսիկացիայի համախտանիշ:Հիվանդության սուր սկիզբ մինչև 38* և ավելի ջերմության բարձրացումով,հազի հանկարծակիառաջացում կամ զգալի ուժեղացում թարախային կամ հեմոռագիկ բնույթի խորխի արտազատումով ,պերկուտոր և աուսկուլտատիվ ֆենոմեններ առաջացում,լեյկոցիտոզ կամ լեյկոպենիա,թոքաբորբի ռենտգեն նշաններ:ԲուժումԱրտահիվանդանոցային թոքաբորբերի բուժման տևողությունը միջինում 7-10 օր: Բուժման մինիմալ տևողությունը 5 օր եթե հիվանդը չի ջերմում 48 ժամ և ունի թոքաբորբով պայմանավորված ոչ ավելի քան մեկ կլինիկական ախտանիշ:Ներհիվանդանոցային թոքաբորբեր՝ Ներհիվանդանոցային թոքաբորբերը մեծ մասամբ առաջանում են մեծ վիրուլենտություն ունեցող աուտոգեն միկրոֆլորայով կամ հիվանդանոցում շրջող ախտածին շտամով պնևմոկոկը,ոսկեգույն ստաֆիլակոկը,կլեբսիելան,աղիքային ցուպիկը,պրոտեյը,կապտաթարախային ցուպիկը,լեգիոնելան,անաերոբ բակտերիան: Միկրոօրգանիզմների ներխուժման ճանապարհը 1.Բնածին ճանապարհ 2.Օդակաթիլային 3.Հեմատոգեն 4.Կոնտագիոզ Հեմատոգեն և կոնտագիոզ ճանապարհը հանդիպում է հազվադեպ: Թոքաբորբը կարող է արագ զարգանալ և բերել լուրջ բարդությունների։ Ժամանակին բժշկին դիմելը կարևոր է ճիշտ բուժման և առողջության վերականգնման համար։

Մարդու աչքը հետաքրքրաշարժ և բարդ օրգան է, որը ենթարկվում է ուշագրավ փոփոխությունների վաղ մանկության շրջանում: Ծնվելուց ի վեր երեխայի տեսողությունը արագ զարգանում է՝ հարմարվելով շրջապատող աշխարհին ընդամենը մի քանի կարճ ամսվա ընթացքում:Հետաքրքիր փաստ է այն, որ արցունքների արտադրության համար պատասխանատու գլխավոր արցունքային գեղձը սկսում է գործել ծնվելուց մոտ երկու ամիս անց: Ահա թե ինչու նորածինները կարող են լսելի լաց լինել, բայց արցունքներ տեսանելի չեն: Միայն այս պահից հետո է, որ հուզական արցունքները դառնում են երեխայի դեմքի արտահայտությունների մի մասը:Գունային տեսողության առումով նորածինները սկսում են իրենց տեսողականճանապարհորդությունը սահմանափակ կարողություններով: Երբ երեխան չորս ամսական է, նրանք արդեն կարողանում են տարբերակել գույների մեծ մասը: Նրանց ընկալումը շարունակում է բարելավվել, և վեց ամսականում երեխաները կարողանում են ճանաչել բոլոր գույները, ինչպես մեծահասակները: Այս զարգացումը հնարավոր է դառնում ցանցաթաղանթի լուսաընկալիչ բջիջների (կոնների) հասունացման շնորհիվ:Մարդու աչքն ինքնին ընդունակ է ընկալել միայն երեք հիմնական գույն՝ •Կարմիր •Կապույտ •Կանաչ Այս երեք գույները կազմում են մեր տեսած մյուս բոլոր գույների հիմքը։ Ուղեղը մեկնաբանում է այս ալիքի երկարությունների համադրությունները՝ գունային տեսողության ամբողջական սպեկտրը ստեղծելու համար։ Օրինակ՝ կարմիրի և կանաչի խառնուրդը կարող է առաջացնել դեղին, մինչդեռ կապույտի և կարմիրի խառնուրդը՝ մանուշակագույն։ Մանկական աչքի զարգացման մեկ այլ հետաքրքիր կողմ է աչքերի գույնը։ Շատ նորածիններ ծնվում են կապույտ կամ մոխրագույն-կապույտ աչքերով, որոնք կարող են չլինել նրանց մշտական գույնը։ Ժամանակի ընթացքում, սովորաբար կյանքի առաջին երեք տարիների ընթացքում, երեխայի աչքերի գույնը կարող է մգանալ կամ ամբողջությամբ փոխվել։ Այս փոփոխությունը տեղի է ունենում, երբ ծիածանաթաղանթում ավելանում է մելանին՝ աչքի, մազերի և մաշկի գույնի համար պատասխանատու գունանյութը։ Զարգացման այս փուլերի հասկացողությունը օգնում է ծնողներին և խնամակալներին ավելի լավ գնահատել երեխայի տեսողական աշխարհի վաղ փոփոխությունները։ Արցունքազուրկ լացից մինչև գունագեղ հայտնագործություններ, մարդու աչքի ճանապարհորդությունը ծնունդից ի վեր իսկապես ուշագրավ է։ Կարևոր է հետևել ձեր երեխայի աչքերի զարգացմանը սկզբից ևեթ։ Եթե նկատում եք որևէ անսովոր բան, մի հապաղեք վաղ տարիքից դիմել ակնաբույժի՝ առողջ տեսողություն ապահովելու համար։