Ի՞նչ է կոնյուկտիվիտը

Արյան շրջանառության համակարգի վիճակը մեր առողջության համար չափազանց կարևոր է։ Ներկայումս գոյություն ունեն տարբեր մեթոդներ, որոնք թույլ են տալիս ուսումնասիրել անոթների աշխատանքը և գնահատել նրանց վիճակը։ Դրանցից ամենաարդյունավետներից մեկը դուպլեքս հետազոտությունն է։ Ի՞նչ է դուպլեքս հետազոտությունը Դուպլեքս հետազոտությունը ուլտրաձայնային հետազոտման մեթոդ է, որը հնարավորություն է տալիս գնահատել՝ • արյան շրջանարության ցուցանիշները, • անոթների անցանելիությունը, • նեղացումների աստիճանը, • անոթի պատի վիճակը, • լուսանցքի վիճակը։Բացի այդ, այն հնարավորություն է տալիս չափել անոթի տրամագիծը, ստուգել արյան հոսքի արագությունը, բացահայտել դեֆորմացիաները, աթերոսկլերոտիկ վահանիկների առկայությունը և այլ կարևոր շեղումներ։ Դուպլեքս հետազոտության առավելությունները Այս հետազոտությունն ունի մի շարք առավելություններ՝ • Անցավ է և կարճատև (տևում է մոտ 15-30 րոպե)։ • Բացարձակապես անվտանգ է (կարելի է իրականացնել նաև հղիների համար)։ • Մատչելի է և շատ ինֆորմատիվ։ • Չունի տարիքային և սեռային որևէ սահմանափակում։ Այս հատկանիշները դուպլեքս հետազոտությունն այն դարձնում են լայնորեն կիրառվող և անվտանգ մեթոդ։ Երբ է անհրաժեշտ կատարել դուպլեքս հետազոտությունը Բժիշկները խորհուրդ են տալիս անցկացնել այս հետազոտությունը, եթե առկա են հետևյալ ախտանիշները՝ • Գլխացավեր, գլխապտույտ, ականջներում աղմուկ, հիշողության և ուշադրության խանգարումներ։ • Ճնշման տատանումներ կամ զարկերակային հիպերտոնիա։ Այս նշանները հաճախ վկայում են անոթային համակարգի հետ կապված հնարավոր խնդիրների մասին, և վաղ փուլում դրանք բացահայտելը կարող է փրկել կյանք։ Ովքե՞ր են ռիսկի խմբում Դուպլեքս հետազոտությունն առանձնահատուկ կարևոր է հետևյալ մարդկանց համար՝ • Զարկերակային հիպերտենզիայով տառապողներ, • Սիրտանոթային հիվանդություններ ունեցողներ, • Ճարպակալում ունեցողներ, • Աթերոսկլերոզ, արյան մեջ բարձր խոլեսթերին, շաքարային դիաբետ ունեցող անձիք, • Ծխախոտամոլները։ Այս խմբերի անձանց մոտ անոթային խանգարումների առաջացման ռիսկը շատ ավելի բարձր է։ Ի՞նչ կտա մեզ այս հետազոտությունը Այս հետազոտության շնորհիվ հնարավոր է լինում ժամանակին ախտորոշել անոթային խնդիրները, նշանակել արդյունավետ բուժում և կանխել բարդությունների առաջացումը։ Ձեր առողջությունը Ձեր ձեռքերում է։ Ամրագրեք դուպլեքս հետազոտություն Դալիմեդ բժշկական կենտրոնում՝ ստանալու որակյալ սպասարկում և մասնագիտական մոտեցում։

Բարձր զարկերակային ճնշումը՝ հիպերթենզիան, այն հիվանդություններից է, որոնք չեն աղմկում, բայց աղետալի հետևանքներով են ավարտվում։ Սկզբում՝ ոչ մի տագնապ, ոչ մի զգուշացնող ազդակ։ Իսկ հետո՝ ինֆարկտ, ինսուլտ, երիկամային անբավարարություն։ Այս հիվանդությունը հաճախ անվանում են «լուռ մարդասպան», քանի որ այն կարող է տարիներով զարգանալ առանց ակնհայտ ախտանիշների։ Այնուամենայնիվ, կանխարգելել հնարավոր է՝ եթե գիտես ինչ փնտրել։ Ի՞նչ է բարձր զարկերակային ճնշումը Բարձր է համարվում այն զարկերակային ճնշումը, որի սիստոլիկ (վերին) արժեքը գերազանցում է 140 մմ սնդիկի սյունը, իսկ դիաստոլիկը (ստորին)՝ 90 մմ սնդիկի սյունը։ Բայց թվերը միայն կես պատմությունն են։ Կան մարդիկ, որոնց ճնշումը օրեր շարունակ 150/95 է, բայց իրենք դա ընկալում են որպես «ինքնատիպություն», ոչ թե՝ հիվանդություն։ Մինչդեռ այդ վիճակում օրգանիզմը արդեն հայտնվում է մշտական սթրեսի մեջ՝ սպառնալով սրտի, ուղեղի, երիկամների և այլ օրգանների առողջությանը։ Ինչու՞ է հիպերթենզիան վտանգավոր Ճնշման բարձրացումը ինքնին դեռ խնդիր չէ, խնդիր է ճնշման կայուն բարձրացված վիճակը, որն օրգանիզմում առաջացնում է անոթների խտացում, սրտի մեծացում, արյան շրջանառության խանգարում։ Հիպերթենզիան կարող է հանգեցնել՝ • Սրտամկանի ինֆարկտի • Ինսուլտի • Երիկամային անբավարարության • Հանկարծամահության • Տեսողության վատացման և կուրության Որտեղի՞ց է սկսվում հիպերթենզիան Հիպերթենզիան լինում է երկու հիմնական ձևով. 1. Առաջնային (էսսենցիալ) — զարգանում է առանց միանշանակ պատճառի, սակայն կապ ունի գենետիկայի, սթրեսի, կենսակերպի հետ։ Սովորաբար՝ դանդաղ է զարգանում։ 2. Երկրորդային (սիմպտոմատիկ) — հետևանք է այլ հիվանդությունների՝ երիկամների, վահանագեղձի, սրտի կամ հորմոնալ խանգարումների։ Երկրորդային հիպերթենզիան, ի տարբերություն առաջնայինի, հաճախ ընթանում է ավելի ագրեսիվ՝ պահանջելով պատճառի արագ հայտնաբերում և թիրախային բուժում։ Որո՞նք են հիպերթենզիայի փուլերը Բժիշկները գնահատում են հիվանդության զարգացումն ըստ հետևյալ չափանիշների՝ • 1-ին փուլ — երբ չկան օրգանային վնասումներ • 2-րդ փուլ — թիրախ օրգանների՝ սրտի, ուղեղի, երիկամների փոքր ախտահարում • 3-րդ փուլ — արդեն առկա են սրտի կաթված, ինսուլտ կամ երիկամային անբավարարություն Որո՞նք են հիպերթենզիայի աստիճանները Բժիշկները բարձր ճնշման սաստկությունը գնահատում են ըստ այն բանի, թե որքանով է բարձր սիստոլիկ (վերին) և դիաստոլիկ (ստորին) ցուցանիշը։ Ահա համընդհանուր դասակարգումը՝ • Օպտիմալ ճնշում — երբ ճնշումը կազմում է շուրջ 120/80 մմ սնդիկի սյուն։ Սա համարվում է իդեալական։ • 1-ին աստիճանի հիպերթենզիա — սիստոլիկ ճնշումը 140-ից 159, իսկ դիաստոլիկը 90-ից 99։ • 2-րդ աստիճան — սիստոլիկը 160-ից 179, դիաստոլիկը՝ 100-ից 109։ Այստեղ արդեն կարիք կա մշտական դեղորայքային վերահսկման։ • 3-րդ աստիճան — ճնշումը գերազանցում է 180/110, և սա կարող է հանդիսանալ սրտի, ուղեղի ու երիկամների սուր վնասման ռիսկային վիճակ։ Երբ ճնշումը վերածվում է կրիզի Հիպերտոնիկ կրիզը հիպերթենզիայի ամենավտանգավոր դրսևորումներից է։ Դա սուր վիճակ է, երբ ճնշումը կտրուկ բարձրանում է՝ ուղեկցվելով գլխացավով, տեսողության խանգարումներով, սրտխփոցով, սրտի շրջանում ցավով կամ շնչառական ծանրությամբ։ Եթե ժամանակին չմիջամտվի, հիպերտոնիկ կրիզը կարող է հանգեցնել ուղեղային արյունազեղման կամ սրտի կաթվածի։Ո՞վ է ռիսկի խմբում Հիպերթենզիայի զարգացմանը նպաստող գործոնները կարելի է բաժանել 2 խմբի՝ Չփոփոխվող (գենետիկ, կենսաբանական) • Տարիք (հատկապես՝ 40-ից հետո) • Սեռ (տղամարդիկ ավելի հաճախ՝ մինչև 60, կանայք՝ հետդաշտանադադարային շրջանում) • Ժառանգականություն Փոփոխվող (կենսակերպի հետ կապված) • Ավելորդ քաշ • Նստակյաց կենսակերպ • Աղի, յուղոտ սնունդ • Սթրեսային վիճակներ • Ծխախոտ, ալկոհոլ • Քնի խանգարումներ • Քրոնիկ հիվանդություններ՝ շաքարային դիաբետ, երիկամային խնդիրներ և այլն:Որո՞նք են վտանգված օրգանները Բարձր ճնշման թիրախում հայտնվում են հատկապես այն օրգանները, որոնք ապահովում են մեր կյանքի ամենակարևոր ֆունկցիաները։ 1. Սիրտ — ձախ փորոքի հիպերտրոֆիա, անգինա, ինֆարկտ 2. Գլուխ (ուղեղ) — ինսուլտ, հիշողության անկում, թրոմբոզ 3. Երիկամներ — ֆիլտրացիայի նվազում, անբավարարություն 4. Աչքեր — ռետինոպաթիա, տեսողության կտրուկ վատացում 5. Անոթներ — աորտայի լայնացում, անևրիզմա Ինչպե՞ս հասկանալ, որ ճնշումը բարձր է Հիպերթենզիայի ամենամեծ խնդիրն այն է, որ այն երկար ժամանակ կարող է ոչ մի ախտանիշ չտալ։ Բայց երբեմն մարդիկ նշում են հետևյալը՝ • Գլխացավ, հատկապես՝ պարանոցում • Գլխապտույտ • Սրտխփոց, անհանգիստ սրտի աշխատանք • Տեսողության անորոշություն • Քնի խանգարումներ • Աշխատունակության անկում • Սպոնտան հոգնածություն Ի՞նչ անել՝ եթե արդեն ունեք բարձր ճնշում Հիպերթենզիան բուժվում է, բայց ոչ՝ միայն դեղորայքով։ Առաջին քայլը՝ կյանքի ոճի փոփոխությունն է։ Ինչպես վերահսկել 1. Չափեք ճնշումը պարբերաբար։ Եթե այն հաճախ բարձր է՝ խորհրդակցեք բժշկի հետ։ 2. Սահմանափակեք աղը և կենդանական ճարպերը։ 3. Ջանացեք նիհարել, եթե ունեք ավելորդ քաշ։ 4. Խուսափեք ծխախոտից ու ալկոհոլից։ 5. Ակտիվ եղեք ֆիզիկապես։ Օրական ընդամենը 30 րոպե քայլելը կարող է էական փոփոխություն բերել։ 6. Կառավարեք սթրեսը։ Հոգեկան լարվածությունը՝ սրտի լուռ թշնամին է։ 7. Հետևեք բժշկի ցուցումներին ու մի դադարեցրեք դեղորայքը ինքնուրույն։ Բարձր զարկերակային ճնշումը մահացու չէ, եթե վերահսկվում է։ Այն դառնում է վտանգավոր, երբ անտեսվում է։ Ուստի՝ եղեք տեղեկացված և զգոն։

Պոլիսեգմենտար օստեոխոնդրոզը հենաշարժական ապարատի հիվանդություն է, որի դեպքում ախտահարվում են ողնաշարի միանգամից մի քանի կամ նույնիսկ բոլոր բաժինները: Քանի որ ցավային զգացողությունները տարբեր բաժիններում իրենց տարբեր կերպ են դրսևորում, հիվանդությունը հաճախ շփոթում են այլ հիվանդությունների հետ, ուստի առանց մանրակրկիտ ախտորոշման հնարավոր չէ: Այս հիվանդությունը շատ ավելի դժվար է ընթանում, քան օստեոխոնդրոզի սովորական ձևը, քանի որ այն առաջացնում է բավականին խառը ախտանիշներ: Ընդհանուր ախտանիշներ են համարվում գլխացավը և գլխապտույտը, անպատճառ սրտխառնոցը, ինչպես նաև գոտկատեղի ցավերը, որոնք հաճախ ճառագայթում են դեպի վերջույթներ: Պոլիսեգմենտար օստեոխոնդրոզի պատճառներն են՝ • Ողնաշարի վնասվածքը, որը սովորաբար կապված է մասնագիտական գործունեության, դժբախտ պատահարի կամ մշտական սպորտային պարապմունքների հետ: Հենաշարժական ապարատի ցանկացած վնասվածք անհետևանք չի անցնում, և այս հիվանդության զարգացումը դրանցից մեկն է: • Մարմնի ավելորդ քաշը: Ավելորդ կիլոգրամները մեծացնում են ողերի վրա ծանրաբեռնվածությունը, ինչը հանգեցնում է դրանց արագ մաշվածության և խթանում դեգեներատիվ փոփոխությունները: • Սխալ կեցվածք: Երիտասարդների մոտ հիվանդությունը հրահրվում է ոչ որակյալ սնունդով, մշտական թեքված վիճակում գտնվելով, սկոլիոզով կամ համակարգչային սեղանի մոտ երկարատև նստելով: • Ժառանգականություն: Եթե մոտ ազգականների մոտ նկատվել է նման խանգարում, ապա մեծ է հավանականությունը, որ այն կփոխանցվի ժառանգաբար: • Ֆիզիկական ակտիվության պակաս: Օրգանիզմը պետք է ամեն օր ստանա բավարար ծանրաբեռնվածություն, որպեսզի սննդանյութերը դիֆուզիոն ճանապարհով փափուկ հյուսվածքներից հոսեն ոսկորներ: Բայց եթե դա տեղի չի ունենում, նյութափոխանակության գործընթացը խաթարվում է, ինչը հանգեցնում է ոսկորներում դեգեներատիվ գործընթացների սկզբին: • Տարիքային փոփոխություններ: Սա ամենատարածված պատճառներից մեկն է, քանի որ մարմնի բնական ծերացման գործընթացը աստիճանաբար հանգեցնում է տարբեր բացասական փոփոխությունների, այդ թվում՝ աճառների դեգեներատիվ գործընթացների: • Սխալ սնուցում: Օրգանիզմում հանքանյութերի և վիտամինների պակասը նույնպես չպետք է թերագնահատել, քանի որ առանց դրանց կենսական կարևոր օրգանները չեն կարող նորմալ զարգանալ: Հիվանդության ախտանիշները կախված են դրա տեղակայումից: Պարանոցային բաժնի պոլիսեգմենտար օստեոխոնդրոզը բնութագրվում է հետևյալ նշաններով. • Սուր ցավեր, որոնք բավականին երկար են շարունակվում և դժվարությամբ են վերացվում ցավազրկող դեղամիջոցներով: • Լսողության վատացում և պարբերաբար առաջացող կտրուկ ցավեր: • Արյան ճնշման կտրուկ բարձրացում կամ իջեցում: • Հաճախակի գլխապտույտներ: • Տեսողության վատացում, աչքերի առաջ լողացող կետերի առաջացում: • Կլման գործընթացի խանգարում կամ խոսքի հետ կապված խնդիրներ: • Սրտխառնոցի առաջացում, որը կապված չէ ստամոքս-աղիքային տրակտի աշխատանքի խանգարման հետ: Կրծքային բաժնի ախտահարումն ավելի հազվադեպ է հանդիպում, քանի որ այս հատվածն ավելի քիչ շարժուն է, քան մյուսները: Այս դեպքում բնորոշ առանձնահատկությունը վառ ախտանիշների բացակայությունն է, հատկապես գործընթացի սկզբում: Միակ բնորոշ նշանը միջկողային նևրալգիան է, որը բժիշկը կարող է հայտնաբերել առաջնային զննման ժամանակ: Եթե կրծքային օստեոխոնդրոզը չբուժվի, ապա այն աստիճանաբար կդրսևորվի ուժեղ ցավերով, բրոնխոսպազմով ուղեկցվող հազով և սրտի շրջանում ճնշման զգացումով: Այս ախտանիշները հաճախ շփոթում են պլևրիտի կամ սրտամկանի ախտաբանությունների հետ: Գոտկային բաժնում դեգեներատիվ գործընթացը արագ է զարգանում և իր մասին հայտնում է նույնիսկ վաղ փուլերում: Դա բացատրվում է այս հատվածի վրա ընկնող առավելագույն ծանրաբեռնվածությամբ, որը ներառում է մարմնի ամբողջ քաշը և այն ծանրությունները, որոնք մարդը բարձրացնում է ամեն օր: Ախտանիշները ներառում են. • Ուժեղ ցավ, որը ճառագայթում է դեպի ստորին վերջույթներ: • Դիսկոմֆորտի ուժեղացում նստելու կամ թեքվելու փորձի ժամանակ: • Վիճակի թեթևացման բացակայություն նույնիսկ հանգիստ վիճակում: • Աղիքների հաճախակի խանգարումներ կամ փոքր կոնքի օրգանների աշխատանքի խափանումներ: • Ոտքերի ուժեղ թուլություն կամ մաշկի զգայունության կորուստ: • Դժվարություններ միզարձակման կամ կղման հատվածում: • Քրոնիկ ցավեր կամ կտրուկ ցավեր գոտկատեղում: Ախտաբանության առաջին նշանների ի հայտ գալուն պես անհրաժեշտ է գրանցվել նյարդաբանի մոտ: Հիվանդության ախտորոշման համար օգտագործվում են հետևյալ մեթոդները՝ ուլտրաձայնային հետազոտություն, էխոգրաֆիա, ՄՌՏ, ռենտգեն և անոթների դոպլերոգրաֆիա: Բուժումը սովորաբար ներառում է միանգամից մի քանի ուղղություններ , ինչպիսիք են դեղամիջոցների ընդունումը, դիետայի խիստ պահպանումը, ֆիզիոթերապիան կամ մանուալ թերապևտի այցելությունը, ասեղնաբուժությունը, բուժական մարմնամարզությունը և ոչ ավանդական բժշկությունը: Վերջինս ներառում է կետային մերսում, հիրուդոթերապիա, մանուալ թերապիա և ֆարմակոպունկտուրա: Կիրառվում է նաև PRP-թերապիա, որը վերականգնողական գործընթացները խթանելու նորագույն միջոց է: Եթե հիվանդությունը չբուժվի, այն կարող է հանգեցնել մկանային դիստրոֆիայի, արյան շրջանառության սուր խանգարման, նյարդերի ճնշման, պրոտրուզիաների և միջողային ճողվածքների: Ուստի, չափազանց կարևոր է ուշադիր լինել սեփական առողջության նկատմամբ և ժամանակին դիմել բժշկի, երբ ի հայտ են գալիս առաջին ախտանիշները: Մի հետաձգեք ձեր ողնաշարի առողջության մասին հոգ տանելը։ Դալիմեդ բժշկական կենտրոնում դուք կստանաք մասնագիտական ախտորոշում և արդյունավետ բուժում՝ փորձառու մասնագետների հսկողության ներքո։

Սթրեսը կյանքի մարտահրավերների բնական արձագանք է, սակայն քրոնիկ սթրեսը կարող է լրջորեն վնասել ձեր առողջությանը։ Այն մեծացնում է մտավոր խանգարումների, ինչպիսիք են անհանգստությունը և դեպրեսիան, սիրտ-անոթային հիվանդությունների, քնի խնդիրների, մարսողական խնդիրների, հիշողության դժվարությունների և այլնի վտանգը։ Երբ սթրեսի մեջ եք, ձեր ուղեղը արտազատում է ադրենալին և կորտիզոլ։ Այս հորմոնները ձեր մարմինը պատրաստում են պայքարի կամ փախչելու՝ բացելով շնչուղիները, մեծացնելով արյան հոսքը դեպի մկաններ և ուղեղ, բարձրացնելով սրտի զարկերը, լարելով մկանները և ակտիվացնելով իմունային համակարգը։ Թեև կարճաժամկետ օգտակար է, երկարատև ազդեցությունը բարձրացնում է արյան մեջ շաքարի մակարդակը և առաջացնում շաքարախտի և հիպերտոնիաի մեծ հավանականություն։Սթրեսի տեսակներըՍուր սթրեսը կարճաժամկետ է և որոշ դեպքերում կարող է բարելավել աշխատունակությունը կամ օգնել արտակարգ իրավիճակներում արձագանքել։ Քրոնիկ սթրեսը պահպանվում է ժամանակի ընթացքում շարունակական խնդիրներից, ինչպիսիք են ֆինանսական անհանգստությունները, հարաբերությունների խնդիրները կամ առողջական վիճակները։ Քրոնիկ սթրեսը պահանջում է կառավարում՝ լուրջ առողջական հետևանքներից խուսափելու համար։Քրոնիկ սթրեսի առողջական հետևանքներըՔրոնիկ սթրեսը կապված է հետևյալի հետ.• Բարձր արյան ճնշում• Սրտի կաթվածներ և ինսուլտներ• Շաքարախտ• Գրգռված աղիքի համախտանիշ• Մաշկային հիվանդություններ, ինչպիսին է էկզեման• Անհանգստություն և դեպրեսիա• ԱնպտղությունՍթրեսի վերահսկումը կարող է օգնել կանխել կամ նվազեցնել այս ախտանիշները։Ավելորդ սթրեսի նշաններըԱխտանիշները ներառում են.• Գլխացավեր, մկանային ցավ, ծնոտի կարկամություն• Հոգնածություն և ցածր էներգիա• Մաշկի ցան կամ պզուկներ• Մարսողական խնդիրներ (սրտխառնոց, լուծ, փորկապություն)• Աչքերի լղոզված տեսողություն• Թուլացած իմունիտետ և հաճախակի հիվանդություններ• Սեռական ցանկության և դաշտանային ցիկլի փոփոխություններ• Քաշի ավելացում կամ կորուստ• Քնի խնդիրներ և գլխապտույտ• Անհանգստություն, նյարդայնություն, անհանգիստ վիճակ• Կենտրոնանալու կամ հիշելու դժվարություն• Ալկոհոլի կամ թմրանյութերի օգտագործման ավելացումԵթե սթրեսը խանգարում է առօրյա կյանքին կամ առաջացնում է խուճապային նոպաներ, դիմեք բժշկի։Ինչպես կառավարել սթրեսըԶբաղվեք կանոնավոր ֆիզիկական ակտիվությամբ, որը բարձրացնում է տրամադրությունը բարելավող էնդորֆինների մակարդակը, բարելավում է քունը, իմունային ֆունկցիան, սրտի առողջությունը և էներգիան։ Պահպանեք սոցիալական կապերը և ժամանակ անցկացրեք ընտանիքի և ընկերների հետ։ Ժամանակ հատկացրեք հոբբիների և հաճելի գործունեության համար։ Գրեք օրագիր՝ զգացմունքներն արտահայտելու համար։ Ապահովեք բավարար քուն և հավասարակշռված, սննդարար դիետա՝ հարուստ B վիտամիններով, օմեգա-3 ճարպաթթուներով և մագնեզիումով, որոնք աջակցում են ուղեղի ֆունկցիային և տրամադրության կարգավորմանը։ Խուսափեք ծխախոտից, ալկոհոլից և անօրինական թմրանյութերից։ Կանոնավոր կերպով ձգեք մկանները՝ լարվածությունը թուլացնելու և սթրեսի հորմոնների մակարդակը նվազեցնելու համար։Խորը շնչառությունԽորը շնչառությունը հանգստացնում է նյարդային համակարգը՝ ակտիվացնելով հանգստացնող արձագանքները, իջեցնելով արյան ճնշումը, նվազեցնելով անհանգստությունը և բարելավելով թոքերի ֆունկցիան։ Դիաֆրագմատիկ շնչառությունը պարզ մեթոդ է. շնչեք խորը, որպեսզի ձեր որովայնը բարձրանա, այնուհետև դանդաղ արտաշնչեք՝ արտաշնչումները երկու անգամ ավելի երկար դարձնելով, քան ներշնչումները, կրկնելով 10 րոպե։Պասիվ գործունեությունները, ինչպիսիք են հեռուստացույց դիտելը, ինտերնետում ժամանակ անցկացնելը կամ խաղերը, կարող են հանգստացնող թվալ, բայց մեծացնել սթրեսը ժամանակի ընթացքում։ Շատերը դիմում են անառողջ սովորությունների, ինչպիսիք են չափից ավելի խմելը կամ ծխելը, որոնք վատթարացնում են առողջությունը։ Մասնագիտական օգնությունը կարող է օգնել կոտրել վատ սովորությունները և կառավարել սթրեսը։Երբ դիմել օգնությանԵթե վստահ չեք, թե արդյոք սթրեսն է առաջացնում ձեր ախտանիշները, կամ եթե ինքնօգնությունը բավարար չէ, դիմեք բուժաշխատողի։ Թերապիան կարող է բացահայտել սթրեսի աղբյուրները և սովորեցնել հաղթահարման ռազմավարություններ։ Շտապ օգնություն փնտրեք, եթե զգում եք կրծքավանդակի ցավ, շնչառության դժվարություն, գլխապտույտ կամ սրտի կաթվածի այլ նշաններ։Թեև սթրեսն անխուսափելի է, առողջ սովորություններ ձեռք բերելը, աջակցություն փնտրելը և կենսակերպի փոփոխություններ կատարելը կարող են զգալիորեն նվազեցնել դրա ազդեցությունը։ Կանոնավոր վարժությունները, հանգստացնող պրակտիկաները, լավ սնուցումը, սոցիալական աջակցությունը և մասնագիտական խնամքը կազմում են սթրեսի կառավարման համապարփակ մոտեցում։