Ատամների սպիտակեցում: Ձյունաճերմակ ժպիտ առանց առողջությանը վնասելու

Ասպիրինը (ազդող նյութը՝ ացետիլսալիցիլաթթու) դեղամիջոց է, որն օգտագործվում է ցավը, ջերմությունը և բորբոքումը նվազեցնելու համար։ Սակայն այն շատ կարևոր դեր ունի նաև սրտի հիվանդությունների կանխարգելման մեջ (Կարդիոմագնիլ, Ասպիրին կարդիո)։ Ինչու է Ասպիրինը կարևոր սրտի հիվանդների համար Ասպիրինը ունի արյունը «հեղուկ պահող» (թանձրացումն արգելակող, ջրիկացնող) հատկություն։ Շատ սրտային հիվանդություններ սկսվում են նրանից, որ արյունը դառնում է թանձր և կարող է ձևավորել մակարդուկներ (թրոմբեր), որոնք խանգարում են արյան բնական հոսքին։ Այդ թրոմբերը կարող են փակել սրտի կամ ուղեղի անոթները՝ առաջացնելով սրտամկանի ինֆարկտ կամ ինսուլտ։ Ասպիրինը նվազեցնում է սրտանոթային հիվանդությունների վտանգը՝ կանխելով թրոմբերի ձևավորումը այն մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն սիրտանոթային հիվանդությունների զարգացման ռիսկ։ Ովքե՞ր պետք է օգտագործեն Ասպիրին (բժշկի ցուցումով) • Ովքեր արդեն ունեցել են սրտամկանի ինֆարկտ կամ գլխուղեղի ինսուլտ • Ովքեր ունեն սրտի իշեմիկ հիվանդություն (սրտի անոթների նեղացում) • Ովքեր կրել են կորոնար զարկերակների (սիրտը սնող անոթների) ստենտավորում • Բարձր ռիսկով անձինք՝ շաքարային դիաբետով, ավել քաշով կամ ծխողներ Ասպիրինը պետք է ընդունել միայն բժշկի ցուցումով, քանի որ այն կարող է ունենալ կողմնակի ազդեցություններ։ Օրինակ՝ բարձր զարկերակային ճնշում ունեցող մարդկանց մոտ այն կարող է մեծացնել ներուղեղային արյունազեղման (հեմոռագիկ ինսուլտի) առաջացման ռիսկը։ Հնարավոր կողմնակի ազդեցություններ Ասպիրինը կարող է առաջացնել նաև հետևյալ խնդիրները. • Ստամոքսի ցավ • Արյունահոսություն (օրինակ՝ լնդերից կամ աղիքներից) • Ալերգիկ ռեակցիա Տեղեկացրեք բժշկին, եթե. • Ընդունում եք այլ դեղեր • Ունեք արյունահոսություն կամ ստամոքսի խոց, գաստրիտ • Պատրաստվում եք վիրահատության Որքա՞ն և ո՞նց է ընդունվում դեղորայքը Սիրտանոթային հիվանդությունների առաջնային և երկրորդային կանխարգելման նպատակով ասպիրինը օգտագործվում է ցածր դեղաչափով՝ 75–150 մգ օրական (բժշկի ցուցումով)։ Այն ընդունվում է ամեն օր (Կարդիոմագնիլը՝ ուտելուց հետո, Ասպիրին կարդիոն՝ ուտելուց առաջ)։ Մի դադարեցրեք ասպիրինը առանց բժշկի հետ խորհրդակցելու, նույնիսկ եթե լավ եք զգում։Հիշեցում բուժառուին • Ասպիրինը բուժում չի անում, այն կանխում է վտանգավոր վիճակների առաջացումը։ • Այն պետք է ընդունել ամեն օր, ճիշտ ժամին։ • Պահեք այն երեխաներից հեռու։ • Խոսեք բժշկի հետ, եթե այլ դեղեր էլ եք ընդունում։ Ասպիրին օգտագործելու ընթացքում անհրաժեշտ է պարբերաբար վերահսկել զարկերակային ճնշումը՝ բարդություններից, հատկապես արյունահոսության կամ ինսուլտի ռիսկից խուսափելու համար։ Հիշեք՝ դեղամիջոցը կարող է օգնել, սակայն սրտի իրական պաշտպանությունը սկսվում է առողջ ապրելակերպից։

Սեբորեային կերատոման (կամ սեբորեային կերատոզը) մաշկի ամենատարածված բարորակ նորագոյացություններից է։ Այն սովորաբար զարգանում է մեծահասակների մոտ և դիտվում է որպես բնական տարիքային փոփոխություն։Ովքե՞ր են ունենում սեբորեային կերատոմաներ Սեբորեային կերատոմաները հաճախ հանդիպում են 60 տարեկանից բարձր անձանց մոտ, սակայն դրանք կարող են ի հայտ գալ արդեն 30–40 տարեկանում՝ անկախ սեռից և ռասայից։ Երիտասարդների (մինչև 20 տարեկան) շրջանում հանդիպում են հազվադեպ։Առաջացման պատճառները Թեև սեբորեային կերատոմա անվանումը ենթադրում է կապ ճարպագեղձերի հետ, իրականում գոյացությունները չեն առաջանում ճարպագեղձերից։ Դրանք առաջանում են էպիդերմիսի անհաս կերատինոցիտների ոչ նորմալ բազմացման արդյունքում։Տարածվածությունը Սեբորեային կերատոման չափազանց տարածված է։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ՝ •40 տարեկանում մարդկանց մոտ 30%-ն ունի առնվազն մեկ սեբորեային կերատոմա •60 տարեկանից բարձր անձանց մոտ տարածվածությունը հասնում է գրեթե 75%-իՆպաստող գործոններն են՝ • Ժառանգական նախատրամադրվածությունը • Արևի ճառագայթների երկարատև ազդեցությունը • Հնարավոր, բայց քիչ հավանական է վիրուսային ներգործությունը (օր.՝ HPV) • Գենետիկ մուտացիաները՝FGFR3, PIK3CA, RASԱրտաքին տեսքը Սեբորեային կերատոմաները կարող են ունենալ տարբեր արտաքին դրսեւորումներ․ • Տեսքը — լինում են հարթ կամ մաշկից բարձրացած հանգույցիկներ • Մակերեսը — հաճախ թեփոտված է, երբեմն՝ ճաքճքած • Գույնը՝ մաշկագույնից մինչև դեղնավուն, դարչնագույն կամ սև • Չափերը՝ 1 մմ-ից մինչև մի քանի սանտիմետր • Տեղակայումը՝ մարմնի գրեթե ցանկացած հատվածում՝ բացի ափերից և ներբաններից • Հաճախ հայտնվում են կլաստերային խմբերով՝ հատկապես կրծքավանդակի, մեջքի, գլխամաշկի, ծալքերի շրջանում Մեջքի վրա երբեմն դասավորվում են “եղևնու նման”, ինչը կապված է Բլաշկոյի գծերի երկայնքով տարածման հետ։Բարդություններ Սեբորեային կերատոման բարորակ գոյացություն է և չի հանդիսանում քաղցկեղ կամ նախաքաղցկեղային վիճակ։ Այնուամենայնիվ, որոշ դեպքերում այն կարող է արտաքինով նմանվել չարորակ նորագոյացություններին՝ ինչպես օրինակ՝ • բազալ բջջային քաղցկեղին • տափակ բջջային քաղցկեղին • մելանոմային Բացի այդ, սեբորեային կերատոզների հանկարծակի և զանգվածային առաջացումը (հատկապես տարեց անձանց մոտ) կարող է վկայել ներքին չարորակ հիվանդության մասին՝ օրինակ ստամոքսի ադենոկարցինոմայի։ Այս երևույթը հայտնի է որպես Լազարո-Տրեյլի նշան։Ախտորոշում 1. Կլինիկական զննում – շատ դեպքերում ախտորոշումը հնարավոր է կատարել արտաքին զննման հիման վրա։ 2. Դերմատոսկոպիա – ոչ ինվազիվ մեթոդ, որը օգնում է տարբերակել սեբորեային կերատոման չարորակ գոյացություններից։ Դերմատոսկոպիկ բնորոշ հատկանիշներն են՝ • Կոմեդոնանման բացվածքները • Միլիումանման կիստաները • Գալարները և ակոսները(«ուղեղանման» կառուցվածք) • Հերակալանման անոթները 3. Բիոպսիա և հյուսվածաբանական հետազոտություն – իրականացվում է կասկածելի դեպքերում, երբ դերմատոսկոպիկ կամ կլինիկական տվյալները միանշանակ չեն։Տարբերակիչ ախտորոշում Սեբորեային կերատոման պետք է տարբերակել հետեվյալ գոյացություններից՝ • Սովորական գորտնուկներ (verruca vulgaris) • Ակտինիկ կերատոմա • Պիգմենտավորված բազալ բջջային կարցինոմա • Տափակ բջջային քաղցկեղ • Մելանոմա – հազվադեպ, սակայն կարևոր է բացառել։Բուժում Սեբորեային կերատոման բուժման կարիք չունի, բայց կարող է հեռացվել հետևյալ դեպքերում՝ • Գեղագիտական անհարմարություն • Քոր կամ գրգռվածություն • Վնասում հագուստից կամ ածելիովԲուժման մեթոդներ՝ • Կրիոդեստրուկցիա (սառեցում) • Էլեկտրոկոագուլյացիա • Լազերային թերապիա • Սափրիչ բիոպսիաԲուժման մեթոդի ընտրությունը հիմնված է գոյացության չափի, տեղակայման, ինչպես նաև բուժառուի ընդհանուր առողջական վիճակի տվյալների հիման վրա։ Լավագույն մեթոդի ընտրության հարցում պետք է հաշվի առնել բոլոր ցուցումները և հակացուցումները։ Կանխարգելում և կանխատեսումՔանի որ առաջացման ճշգրիտ պատճառները հստակ պարզված չեն, կանխարգելման հատուկ միջոցներ նույնպես հայտնի չեն։ Այնուամենայնիվ, խորհուրդ է տրվում՝ • Կիրառել արևապաշտպան միջոցներ • Կատարել պարբերական մաշկաբանական զննում • Խուսափել արևային գերծանրաբեռնվածությունից Որոշ սեբորեային կերատոմաներ կարող են ժամանակի ընթացքում ինքնուրույն անհետանալ։ Կասկածելի դեպքերում միշտ պետք է դիմել մասնագետի։

Ռևմատոիդ արթրիտը քրոնիկ, աուտոիմուն հիվանդություն է, որն ազդում է հիմնականում հոդերի վրա՝ առաջացնելով բորբոքում, ցավ, այտուց, և աստիճանական հոդային վնասում։ Այս հիվանդությունը կարող է ախտահարել ոչ միայն հոդերը այլև ներքին օրգանները՝ սիրտը, թոքերը և արյան անոթները։ Ռևմատոիդ արթրիտի առաջացման պատճառները դեռևս լիովին պարզված չեն, սակայն համարվում է, որ գենետիկական նախատրամադրվածությունը, շրջակա միջավայրի գործոնները, օրինակ վիրուսային վարակները, ծխելը, ինչպես նաև իմուն համակարգի խանգարումները կարող են նպաստել հիվանդության զարգացմանը։ Իմուն համակարգը սկսում է սխալմամբ հարձակվել սեփական հյուսվածքների վրա, հատկապես հոդերի սինովիալ թաղանթների դեմ, առաջացնելով բորբոքում և վնասում։ Հիվանդությունը ավելի հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ՝ հատկապես 30-60 տարեկան շրջանում, սակայն հիվանդության սկիզբը կարող է լինել մանկական տարիքում՝սկսած նույնիսկ 2 տարեկանից։ Սկզբնական ախտանշանները ներառում են հոդացավեր, առավոտյան կարկամություն, այտուց, կարմրություն և շարժման սահմանափակում։ Սովորաբար ինչքան հիվանդության սկիզբը սկսում է վաղ, այնքան ընթանում է ավելի ագրեսիվ՝ բերելով անդառնալի դեֆորմացիաների առաջացման, ընդհուպ հոդերի կոնտրակտուրաների զարգացման։ Մանկական տարիքում սկսված ռևմատոիդ արթրիտը անվանում ենք Յուվենիլ ռևմատոիդ արթրիտ, որը կարող է ընթանալ ռևմատոիդ վասկուլիտի (անոթաբորբի) ձևով՝ հանգեցնելով ներքին օրգանների ախտահարման։ Սովորաբար հիվանդությունը սկսվում է փոքր հոդերից՝ դաստակի և ոտնաթաթի մանր հոդերից և կարող է տարածվել մյուս հոդերին։ Ողնաշարի ախտահարում ռևմատոիդ արթրիտի ժամանակ այդքան բնորոշ չէ, թեպետ կարող է ախտահարվել ողնաշարի պարանոցի ատլանտոաքսիալ հոդը։ Ռևմատոիդ արթրիտի ախտորոշումը կատարվում է կլինիկական ախտանիշների, արյան լաբորատոր թեստերի (օրինակ՝ ռևմաոիդ գործոն, հակա-CCP հակամարմիններ, C-ռեակտիվ սպիտակուց) և ռենտգեն կամ ՈՒՁՀ հետազոտությունների միջոցով։ Շատ կարևոր է հիվանդության վաղ ախտորոշումը, քանի որ ինչքան վաղ սկսվի բուժումը, այնքան կարելի ունենալ կայուն ռեմիսիա։ Եթե հիվանդի գանգատները առկա են 5-6 ամսից քիչ, ապա Ռ-գրաֆիան ինֆորմատիվ չի, այդ դեպքում խորհուրդ է տրվում կատարել հոդերի ՈՒՁՀ և հակա-CCP- հակամարմնի ստուգում։ Բուժումը հիմնականում ուղղված է բորբոքման նվազեցմանը և հոդերի վնասումը կանխելուն։ Օգտագործվում են ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղամիջոցներ, կորտիկոստերոիդներ, ինչպես նաև հիվանդության ընթացքը փոփոխվող դեղամիջոցներ, ինչպես մետոտրեքսատը, լեֆլունոմիդը և կենսաբանական թերապիաները, օրինակ՝ TNF-ինհիբիտորները, IL-6- ինհիբիտորները։ Թեև ռևմատոիդ արթրիտը ամբողջությամբ բուժելի չէ, ժամանակակից թերապիայի շնորհիվ հնարավոր է հիվանդությունը վերահսկել, պահել մեղմ փուլում և բարելավել հիվանդի կյանքի որակը։ Կենսաբանական թերապիայի շնորհիվ կարելի է հիվանդին ազատել կորտիկոստերոիդների երկարամյա օգտագործումից և բացառել դեղի կողմնակի էֆեկտների զարգացումը։ Առողջ ապրելակերպը, ֆիզիական վարժությունները և հոդերի խնամքը նույնպես կարևոր նշանակություն ունեն բուժման գործընթացում։

Կոնյուկտիվիտը աչքի արտաքին թաղանթի՝ կոնյուկտիվայի բորբոքումն է։ Կոնյուկտիվան թափանցիկ թաղանթ է, որը ծածկում է ակնագնդի սպիտակ մասը և ներսի կոպը։ Երբ այս թաղանթը բորբոքվում է, աչքը կարմրում է, առաջանում է քոր, արտազատում և երբեմն՝ այրոց։ Շատերն այն գիտեն որպես “կարմիր աչք”։Կոնյուկտիվիտը բավական տարածված և սովորաբար ոչ լուրջ հիվանդություն է, սակայն որոշ ձևերը կարող են վարակիչ լինել և պահանջում են հատուկ ուշադրություն։Կոնյուկտիվիտը կարող է առաջանալ տարբեր պատճառներով՝1. Վիրուսային կոնյուկտիվիտ: Ամենատարածված ձևն է`հաճախ կապված է վերին շնչուղիների վարակների՝ մրսածության հետ: Աչքը դառնում է կարմիր, ջրալի, հաճախ ախտահարվում են երկու աչքերն էլ: Շատ վարակիչ է և հեշտ է փոխանցվում:2. Բակտերիալ կոնյուկտիվիտ: Պատճառը մանրէներն են: Աչքից դուրս է գալիս դեղին կամ կանաչավուն խիտ արտադրություն, առավոտյան կոպերը կարող են կպչել միմյանց, նաև կարող է վարակիչ լինել, բայց բուժվում է հակաբակտերիալ կաթիլներով:3. Ալերգիկ կոնյուկտիվիտ: Աչքի ռեակցիան է՝ ալերգենների (փոշի, ծաղկափոշի, կենդանիների մազեր և այլն) նկատմամբ: Զույգ աչքերն էլ քորվում են, կարմրում, աչքը ջրալի է: Չի վարակվում ուրիշներին:4. Քիմիական կամ գրգռիչ կոնյուկտիվիտ: Աչքի գրգռումը՝ ծխից, քիմիական նյութերից կամ օծանելիքներից: Պետք է լվանալ աչքը և խորհրդակցել բժշկի հետ:Ինչպիսի՞ նշաններ ունի• Աչքի կարմրություն• Ջրակալում կամ թարախային արտադրություն• Քոր կամ այրոց• Կոպերի կպչում առավոտյան• Տեսողության փոքրիկ մշուշում (սովորաբար ժամանակավոր)• Լույսի նկատմամբ զգայունություն (միայն որոշ դեպքերում)Եթե տեսողությունը կտրուկ վատանում է, աչքը շատ ցավոտ է կամ զգում եք, որ տեսողության կենտրոնում խնդիր կա՝ անհրաժեշտ է անմիջապես դիմել ակնաբույժի։Վիրուսային և բակտերիալ կոնյուկտիվիտը կարող է հեշտությամբ տարածվել՝• Ձեռքերի միջոցով, երբ ձեռք ենք տալիս աչքին• Հանրային առարկաների (սրբիչ, բարձ, աչքի կոսմետիկա) միջոցով• Մանկապարտեզներում, դպրոցներում և աշխատավայրերումԻնչպե՞ս պաշտպանվել և բուժվել• Հաճախ լվացեք ձեռքերը օճառով• Չփորձեք կիսվել սրբիչներով կամ բարձերով• Մի օգտագործեք ուրիշի աչքի կոսմետիկան կամ կոնտակտային լինզաները• Վարակման ժամանակ կոսմետիկան փոխեք նորովԲուժման մոտեցում՝• Վիրուսային կոնյուկտիվիտը սովորաբար անցնում է ինքնուրույն՝ մի քանի օրվա կամ շաբաթվա ընթացքում։ Օգտագործվում են արհեստական արցունքներ և սառը սեղմոցներ՝ ախտանիշները մեղմելու համար։• Բակտերիալ կոնյուկտիվիտը բուժվում է հակաբակտերիալ կաթիլներով կամ քսուքով։• Ալերգիկ կոնյուկտիվիտը բուժվում է հակաալերգիկ կաթիլներով, երբեմն՝ հակահիստամինային դեղերով։• Քիմիական կամ գրգռիչ ձևի դեպքում աչքը պետք է լավ լվանալ մաքուր ջրով և հնարավորինս արագ այցելել բժշկի։Հիշեք՝ ինքնաբուժումը կարող է վտանգավոր լինել, հատկապես եթե նշաններն ուժեղանում են կամ երկար են շարունակվում։Եթե ունեք կարմիր աչք, այրոց կամ արտազատում՝ մի սպասեք։ Դիմեք ակնաբույժի՝ ճիշտ ախտորոշման և բուժման համար։